Kim był święty Mateusz ewangelista?
Święty Mateusz, jeden z dwunastu apostołów Jezusa Chrystusa, to postać niezwykła, której życiorys stanowi fascynujący przykład przemiany i głębokiego nawrócenia. Jego imię, wywodzące się od hebrajskiego Mattaj lub Mattanja, nosi w sobie piękne znaczenie „dar Jahwe”, co w późniejszym kontekście jego życia nabiera szczególnego wymiaru. Zanim jednak Mateusz stał się świadkiem cudów i nauczał słów Chrystusa, jego codzienność związana była z mało prestiżowym, a wręcz pogardzanym w ówczesnym społeczeństwie zajęciem celnika w Kafarnaum. W czasach rzymskiej okupacji, poborcy podatkowi byli postrzegani jako kolaboranci z najeźdźcą, a ich działalność często naznaczona była nadużyciami i wyzyskiem. To właśnie z tego środowiska, z dala od powszechnego szacunku, Jezus dostrzegł potencjał i powołał go do grona swoich najbliższych uczniów. To powołanie, opisane w Ewangeliach według Mateusza, Marka i Łukasza, jest jednym z najbardziej poruszających momentów w historii chrześcijaństwa, pokazując uniwersalność Bożego miłosierdzia i gotowość Chrystusa do otwarcia drogi zbawienia dla każdego, kto odpowie na Jego wezwanie.
Powołanie: od celnika z Kafarnaum do ucznia Chrystusa
Droga Mateusza do grona apostołów była ścieżką, która dla wielu wydawałaby się nie do pokonania. Jako celnik w Kafarnaum, miasta położonego nad Jeziorem Galilejskim, jego praca polegała na pobieraniu podatków na rzecz rzymskich okupantów. W społeczeństwie żydowskim tamtych czasów, celnicy byli grupą marginalizowaną i pogardzaną. Uważano ich za zdrajców narodu, ponieważ współpracowali z obcym panem, a liczne historie o ich chciwości i nadużyciach utwierdzały tę negatywną opinię. Mateusz, znany również jako Lewi w Ewangelii według Łukasza, był częścią tego świata, który dla wielu był synonimem grzechu i społecznego potępienia. Jednakże, gdy Jezus Chrystus przechodził obok miejsca, gdzie Mateusz pobierał daniny, spojrzał na niego i wypowiedział proste, ale potężne słowa: „Pójdź za mną”. Ta chwila była punktem zwrotnym w życiu Mateusza. Bez wahania, Mateusz zrezygnował ze wszystkiego, co miał – ze swojej pozycji, zysków, a nawet ze swojej dotychczasowej tożsamości – aby pójść za Jezusem. Ten radykalny krok świadczy o głębokim wpływie, jaki Jezus wywarł na celnika, i o jego gotowości do całkowitego oddania się nowej drodze. Następnie, na uczcie wydanej przez Mateusza na cześć Jezusa, faryzeusze zaczęli narzekać, dlaczego Chrystus jada z grzesznikami i celnikami. Wówczas Chrystus bronił Mateusza i innych celników przed zarzutami faryzeuszów, mówiąc, że przyszedł powoływać grzeszników, podkreślając tym samym swoją misję zbawienia dla wszystkich, a nie tylko dla tych, którzy uważali się za sprawiedliwych.
Święty Mateusz – apostoł i autor Ewangelii
Po swoim nawróceniu i powołaniu, Mateusz stał się jednym z dwunastu apostołów, najbliższych towarzyszy Jezusa, świadków Jego cudów, nauk i cierpień. Jego obecność wśród apostołów podkreśla uniwersalność przesłania Chrystusa, które docierało do ludzi ze wszystkich warstw społecznych, nawet tych najbardziej odrzuconych. Jednakże rola Mateusza wykraczała poza bycie świadkiem. Według starożytnej tradycji chrześcijańskiej, to właśnie Święty Mateusz Ewangelista jest autorem pierwszej Ewangelii w Nowym Testamencie. Choć dokładne okoliczności powstania Ewangelii Mateusza są przedmiotem dyskusji teologicznych i historycznych, powszechnie przyjmuje się, że została ona napisana pierwotnie w języku aramejskim lub hebrajskim, z myślą o odbiorcach wywodzących się ze środowiska żydowskiego. Celem tego pierwszego przekazu było przede wszystkim ukazanie Jezusa jako obiecanego Mesjasza, który wypełnia proroctwa Starego Testamentu. Mateusz, dzięki swojej wiedzy i doświadczeniu, miał unikalną perspektywę na to, jak przedstawić Jezusa jako kontynuację żydowskiej tradycji religijnej, jednocześnie objawiając Jego boskość i uniwersalne znaczenie. Jego dzieło, jako pierwsza Ewangelia w kanonie Nowego Testamentu, odegrało kluczową rolę w kształtowaniu wczesnego chrześcijaństwa i nadal stanowi fundamentalne źródło wiedzy o życiu i nauczaniu Jezusa Chrystusa.
Ewangelia według św. Mateusza: przekaz i znaczenie
Ewangelia według świętego Mateusza stanowi kamień węgielny Nowego Testamentu, będąc pierwszym z czterech kanonicznych opisów życia, śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Jej powstanie przypisuje się apostołowi Mateuszowi, celnikowi powołanemu przez Jezusa, co nadaje jej szczególną wagę i perspektywę. Z perspektywy historycznej i teologicznej, Ewangelia Mateusza była skierowana przede wszystkim do odbiorców żydowskich, co znacząco wpływa na jej treść, styl i sposób prezentacji postaci Jezusa. Autor stara się udowodnić, że Jezus jest obiecanym Mesjaszem, a Jego nauczanie i czyny są wypełnieniem starotestamentowych proroctw. Ta staranność w nawiązywaniu do Pisma Świętego miała na celu przekonanie współwyznawców judaizmu o prawdziwości chrześcijańskiego przesłania. Ewangelia Mateusza charakteryzuje się uporządkowaną strukturą, często dzieloną na pięć wielkich mów, które odzwierciedlają pięcioksiąg Mojżeszowy, co dodatkowo podkreśla związek Jezusa z tradycją i prawem żydowskim. Przekaz ewangelisty Mateusza nie tylko przedstawia wydarzenia z życia Jezusa, ale także oferuje głębokie pouczenia moralne i teologiczne, które do dziś kształtują wiarę milionów ludzi na całym świecie.
Kluczowe przesłanie Ewangelii Mateusza
Kluczowym przesłaniem Ewangelii według św. Mateusza jest przedstawienie Jezusa jako Mesjasza, króla Izraela i wypełnienia proroctw Starego Testamentu. Autor konsekwentnie buduje narrację, ukazując Jezusa jako potomka Dawida, Syna Bożego, który przyszedł wypełnić Prawo i zapoczątkować Królestwo Niebieskie. Mateusz szczególną wagę przykłada do odwołań do Pisma Świętego, często używając formuły „aby się wypełniło to, co przepowiedziane przez proroka”. W ten sposób stara się przekonać swoich czytelników, pochodzących głównie ze środowiska żydowskiego, że Jezus jest tym, którego oczekiwali od wieków. Ewangelia Mateusza skupia się na ukazaniu Jezusa jako obiecanego Mesjasza i wypełnieniu proroctw Starego Testamentu, co czyni ją swoistym mostem między judaizmem a chrześcijaństwem. Autor podkreśla również, że Jezus przyszedł nie po to, by znieść Prawo, ale by je wypełnić, co oznaczało reinterpretację i pogłębienie Bożych przykazań. Ważnym elementem przesłania jest również nauczanie Jezusa o Królestwie Niebieskim, które jest dostępne dla wszystkich, którzy uwierzą i nawrócą się. Mateusz przekazał wiele szczegółów z życia i nauki Jezusa, których nie ma w innych Ewangeliach, np. Kazanie na Górze, które stanowi zbiór fundamentalnych zasad etycznych i duchowych dla uczniów Chrystusa. Pokazuje ono nowe spojrzenie na Prawo, kładąc nacisk na wewnętrzne nastawienie, miłość do bliźniego i przebaczenie.
Struktura i symbolika Ewangelii
Struktura Ewangelii według św. Mateusza jest celowo uporządkowana i przemyślana, co ułatwia czytelnikowi zrozumienie przekazu. Ewangelia Mateusza charakteryzuje się uporządkowaną strukturą, często dzieloną na pięć wielkich mów, które nawiązują do pięciu ksiąg Tory (Pięcioksięgu Mojżeszowego). Te mowy to: Kazanie na Górze (rozdziały 5-7), nauczanie misyjne apostołów (rozdział 10), przypowieści o Królestwie Niebieskim (rozdział 13), nauczanie o Kościele i przebaczeniu (rozdział 18) oraz mowa eschatologiczna (rozdziały 24-25). Taka kompozycja ma na celu ukazanie Jezusa jako nowego Mojżesza, który przynosi nowe Prawo i prowadzi swój lud do Królestwa Niebieskiego. Symbolika w Ewangelii Mateusza jest bogata i wielowymiarowa. W sztuce sakralnej uskrzydlona postać ludzka towarzysząca Mateuszowi nawiązuje do wizji proroka Ezechiela i symbolizuje jego Ewangelię. Ta symbolika, znana jako „człowiek” lub „anioł”, jest jednym z czterech ewangelistycznych symboli (obok lwa, wołu i orła), które reprezentują różne aspekty nauczania Jezusa. W przypadku Mateusza, symbol człowieka podkreśla ludzką naturę Jezusa, Jego wcielenie i związek z historią ludzkości. Autor często odwołuje się do symboliki liczbowej, np. liczba dwunastu uczniów nawiązuje do dwunastu plemion Izraela, co podkreśla ideę nowego ludu Bożego. Cała Ewangelia jest przesiąknięta symboliką Królestwa Niebieskiego, które jest zarówno obecne już teraz, jak i ma nadejść w pełni w przyszłości.
Dziedzictwo św. Mateusza: patronat i tradycja
Dziedzictwo świętego Mateusza jest bogate i wielowymiarowe, obejmując zarówno jego rolę jako apostoła i ewangelisty, jak i jego patronat nad określonymi grupami społecznymi oraz utrwaloną tradycję ikonograficzną i liturgiczną. Jego życie od celnika do ucznia Chrystusa stanowi inspirujący przykład nawrócenia i głębokiej wiary, a jego Ewangelia jest fundamentem chrześcijańskiej teologii i pobożności. Tradycja i kult świętego Mateusza są żywe od wieków, a jego postać wciąż inspiruje wiernych i stanowi ważny element dziedzictwa Kościoła. Jego wpływ można dostrzec w sztuce, liturgii i nauczaniu, co świadczy o trwałym znaczeniu tego niezwykłego apostoła.
Atrybuty i ikonografia świętego Mateusza
Wizerunek świętego Mateusza w sztuce sakralnej jest bogaty w symbole, które odzwierciedlają jego życie, powołanie i rolę jako ewangelisty. W ikonografii św. Mateusz jest często przedstawiany z księgą Ewangelii, która symbolizuje jego autorstwo biblijne i przekaz Słowa Bożego. Księga ta jest często otwarta, ukazując tekst, który ewangelista spisywał pod natchnieniem Ducha Świętego. Jednym z najbardziej charakterystycznych atrybutów Mateusza jest uskrzydlona postać ludzka, która towarzyszy mu w ikonografii. Jak wspomniano wcześniej, w sztuce sakralnej uskrzydlona postać ludzka towarzysząca Mateuszowi nawiązuje do wizji proroka Ezechiela i symbolizuje jego Ewangelię. Ta postać, często przedstawiana jako anioł lub człowiek z ludzką głową, skrzydłami i czasem ciałem, symbolizuje boskie natchnienie, które kierowało Mateuszem podczas pisania Ewangelii, a także jego rolę w ukazywaniu ludzkiej natury Chrystusa. Kolejnym często spotykanym atrybutem jest sakwa pieniędzy lub monety, które nawiązują do jego przeszłości jako celnika. Ten symbol przypomina o jego przemianie i o tym, jak porzucił doczesne bogactwa dla naśladowania Jezusa. Czasami Mateusz jest przedstawiany z mieczem, co nawiązuje do jego męczeńskiej śmierci. Te atrybuty, choć różnorodne, wspólnie tworzą spójny obraz postaci świętego Mateusza – człowieka, który doświadczył radykalnej przemiany, stał się świadkiem Chrystusa i przekazał światu Jego Ewangelię.
Patronat i święto świętego Mateusza
Święty Mateusz cieszy się szczególnym patronatem nad wieloma grupami zawodowymi, co jest bezpośrednio związane z jego przeszłością jako celnika. Jest on patronem celników, poborców podatkowych, księgowych, bankowców i innych zawodów finansowych. Ten patronat podkreśla, że nawet osoby wykonujące zawody związane z gromadzeniem i zarządzaniem pieniędzmi mogą być wiernymi naśladowcami Chrystusa, a ich praca może być prowadzona w sposób uczciwy i zgodny z Bożymi przykazaniami. Jego historia pokazuje, że nawrócenie jest możliwe dla każdego, niezależnie od wykonywanego zawodu. Święto liturgiczne świętego Mateusza jest ważnym dniem w kalendarzu chrześcijańskim. Święto liturgiczne św. Mateusza obchodzone jest 21 września w Kościele katolickim, ewangelickim i anglikańskim. W tym dniu wierni wspominają jego życie, nauczanie i męczeńską śmierć. Cerkiew prawosławna wspomina go 29 listopada i 13 lipca, co pokazuje szeroki zasięg jego kultu w różnych tradycjach chrześcijańskich. Uroczystości związane z jego świętem często podkreślają jego rolę jako apostoła i ewangelisty, a także jego przykład życia i przemiany.
Życiorys i męczeńska śmierć apostoła
Życiorys świętego Mateusza to historia niezwykłej przemiany, która rozpoczęła się w momencie, gdy Jezus Chrystus powołał go do grona swoich apostołów. Przed tym wydarzeniem, Mateusz, znany również jako Lewi, wykonywał niepopularny zawód celnika w Kafarnaum. W społeczeństwie żydowskim tamtych czasów celnicy byli pogardzani, ponieważ pobierali podatki na rzecz rzymskich okupantów i często dopuszczali się nadużyć. Bycie celnikiem wiązało się ze społecznym ostracyzmem i utratą reputacji. Jednak Jezus, widząc serce Mateusza, dostrzegł w nim potencjał do naśladowania i głoszenia Ewangelii. Jego powołanie, opisane w Ewangeliach, jest świadectwem Bożej łaski i możliwości odnowy dla każdego grzesznika. Po przyjęciu powołania, Mateusz porzucił swoje dotychczasowe życie i z całkowitym oddaniem poszedł za Jezusem, stając się jednym z dwunastu apostołów. Jego obecność wśród najbliższych uczniów Chrystusa podkreśla uniwersalność przesłania Ewangelii, które dociera do ludzi ze wszystkich środowisk. Według tradycji, Mateusz jest autorem pierwszej Ewangelii w Nowym Testamencie. Napisał ją pierwotnie w języku aramejskim lub hebrajskim, skupiając się na ukazaniu Jezusa jako obiecanego Mesjasza i wypełnienia proroctw Starego Testamentu. Po zmartwychwstaniu i wniebowstąpieniu Jezusa, apostoł Mateusz kontynuował swoją misję ewangelizacyjną. Szczegóły jego dalszych losów i okoliczności jego śmierci nie są jednoznacznie udokumentowane w Nowym Testamencie, jednakże tradycja kościelna podaje, że według niektórych podań, Mateusz poniósł śmierć męczeńską. Różne źródła wskazują na różne miejsca i sposoby jego męczeństwa, najczęściej wspomina się o ścięciu mieczem w Persji lub Etiopii. Te przekazy, choć nie zawsze precyzyjne co do szczegółów, podkreślają jego wierność Chrystusowi aż do końca życia. Od X wieku relikwie św. Mateusza znajdują się w Salerno we Włoszech, co stanowi ważne centrum pielgrzymkowe i miejsce kultu tego świętego apostoła. Jego życie i męczeństwo stanowią potężne świadectwo wiary i dowód na siłę Bożej mocy, która przemienia życie i daje odwagę do poniesienia najwyższej ofiary.
Jeśli szukasz ciekawych, angażujących artykułów, które poruszają różnorodne kwestie i dostarczają wartościowych treści – z przyjemnością je dla Ciebie stworzę. Pisanie jest dla mnie misją, która pozwala przekazywać coś wartościowego, zmieniać perspektywy i wzbogacać codzienność moich czytelników.