Net billing co to jest i jak działa?
Net billing to nowy, obowiązujący od 1 kwietnia 2022 roku system rozliczeń dla prosumentów energii elektrycznej, który zastąpił dotychczasowy system opustów, czyli net-metering. Główna zmiana polega na tym, że w net-billingu rozliczana jest wartość sprzedanej i kupionej energii w złotówkach, a nie jej ilość w kilowatogodzinach (kWh). Jeśli Twoja fotowoltaika wyprodukuje więcej prądu, niż jesteś w stanie zużyć na bieżąco, nadwyżki te są sprzedawane do sieci energetycznej. Kluczowe jest zrozumienie, że sprzedaż odbywa się po cenach rynkowych, które początkowo były ustalane miesięcznie, a od lipca 2024 roku będą określane godzinowo. Wypracowane w ten sposób środki trafiają na Twoje indywidualne konto prosumenta, tworząc tzw. depozyt prosumencki.
Na czym polega system rozliczania net-billing?
System net-billing opiera się na zasadzie sprzedaży nadwyżek wyprodukowanej energii elektrycznej do sieci po cenach rynkowych. Oznacza to, że Twoja instalacja fotowoltaiczna, po zaspokojeniu bieżącego zapotrzebowania Twojego gospodarstwa domowego, wysyła nadwyżki do operatora sieci. Operator ten odkupuje tę energię, a jej wartość jest zapisywana na Twoim indywidualnym koncie, zwanym depozytem prosumenckim. Środki te nie są wypłacane gotówką, lecz stanowią saldo, które możesz wykorzystać do pokrycia kosztów zakupu energii elektrycznej z sieci. Warto podkreślić, że depozyt ten służy wyłącznie do pokrycia kosztów energii czynnej, a nie obejmuje opłat dystrybucyjnych, podatków czy akcyzy.
Czym różni się net-billing od net-meteringu?
Podstawowa różnica między net-billingiem a systemem opustów (net-metering) leży w sposobie rozliczenia nadwyżek energii. W net-meteringu prosument otrzymywał „wirtualny” prąd z powrotem do sieci w stosunku 1:1 lub 1:0,8 (w zależności od mocy instalacji), co oznaczało, że za każdą kilowatogodzinę (kWh) oddaną do sieci, mógł pobrać taką samą ilość kWh z sieci bez ponoszenia kosztów energii czynnej. System net-billing natomiast rozlicza wartość pieniężną energii. Nadwyżki są sprzedawane po cenach rynkowych, a uzyskane środki można wykorzystać na zakup energii z sieci. W efekcie, net-billing jest mniej korzystny dla prosumenta, ponieważ rozlicza jedynie koszt samej energii czynnej, pomijając inne opłaty związane z poborem prądu z sieci, takie jak koszty dystrybucji czy opłaty stałe.
Zasady rozliczeń w net-billingu
Sprzedaż i zakup prądu z fotowoltaiki w systemie
W systemie net-billing sprzedaż energii elektrycznej wyprodukowanej przez Twoją instalację fotowoltaiczną do sieci odbywa się po cenach rynkowych. Początkowo były to ceny miesięczne, ale od lipca 2024 roku będą to ceny godzinowe. Oznacza to, że wartość energii, którą oddajesz do sieci, będzie się zmieniać w zależności od aktualnych notowań na rynku energii. Z kolei zakup energii z sieci, czyli pobór prądu, również odbywa się po cenach rynkowych, ale środki na ten cel możesz pokryć z depozytu prosumenckiego. Warto pamiętać, że nowelizacja ustawy o OZE z 27 grudnia 2024 roku wprowadziła korzystny dla prosumentów przelicznik 1,23 do wartości energii oddawanej do sieci, co zwiększa saldo na depozycie prosumenckim.
Depozyt prosumencki – zasady wykorzystania
Depozyt prosumencki to indywidualne konto, na którym gromadzone są środki ze sprzedaży nadwyżek energii elektrycznej wyprodukowanej przez Twoją instalację fotowoltaiczną. Kluczową zasadą jest to, że środki te można wykorzystać w ciągu 12 miesięcy od momentu ich zaksięgowania. Po tym okresie niewykorzystane saldo może zostać zwrócone prosumentowi. Wysokość zwracanej nadpłaty jest jednak ograniczona – w przypadku rozliczenia miesięcznego wynosi maksymalnie 20% wartości energii wprowadzonej do sieci, natomiast przy rozliczeniu godzinowym limit ten wynosi do 30% wartości tej energii. Należy pamiętać, że depozyt prosumencki nie może być rozliczany wstecznie, a środki z niego przeznaczone są wyłącznie na pokrycie kosztów energii czynnej pobranej z sieci.
Obowiązki prosumenta w nowym systemie
W systemie net-billing na prosumenta nakładane są pewne obowiązki. Przede wszystkim, musi on liczyć się z tym, że sprzedaż wyprodukowanej energii pokrywa jedynie koszt zakupu prądu, a nie koszty dystrybucji, podatków czy akcyzy. Oznacza to, że część rachunku za energię elektryczną, związaną z tymi opłatami, nadal będzie ponoszona przez prosumenta. W przypadku wystąpienia ujemnych cen na giełdzie energii, prosument może być zobowiązany do tymczasowego wyłączenia swojej instalacji fotowoltaicznej, aby uniknąć strat. Ponadto, prosument ponosi pełne koszty przesyłu energii i utrzymania infrastruktury sieciowej. Decyzja o przejściu na system net-billing z systemu opustów jest również nieodwracalna.
Opłacalność net-billingu
Kluczowa rola autokonsumpcji i magazynów energii
Opłacalność instalacji fotowoltaicznej w systemie net-billing w dużej mierze zależy od poziomu autokonsumpcji, czyli bieżącego zużycia energii elektrycznej produkowanej przez panele. Im więcej energii zużyjesz na własne potrzeby w momencie jej produkcji, tym mniejsze będą nadwyżki sprzedawane do sieci po cenach rynkowych, które mogą być niższe niż cena zakupu. Dlatego też, aby zmaksymalizować korzyści z net-billingu, zaleca się inwestycję w magazyny energii. Pozwalają one na przechowywanie nadwyżek energii, które można wykorzystać w późniejszym czasie, np. wieczorem lub w nocy, kiedy panele nie pracują. Dzięki temu zwiększa się efektywność wykorzystania wyprodukowanej energii i tym samym opłacalność całej inwestycji w fotowoltaikę.
Od kiedy obowiązuje net-billing i jak przejść na nowy system?
System net-billing wszedł w życie 1 kwietnia 2022 roku, zastępując dotychczasowy system opustów (net-metering). Prosument, który posiadał instalację fotowoltaiczną do 31 marca 2022 roku, ma możliwość pozostania w systemie opustów przez okres 15 lat od daty rozpoczęcia rozliczeń w tym systemie. Jeśli posiadasz już mikroinstalację fotowoltaiczną i korzystasz z systemu opustów, a chcesz przejść na net-billing, musisz zgłosić taką zmianę do swojego operatora sieci. Należy jednak pamiętać, że decyzja o przejściu na net-billing jest nieodwracalna. Rozbudowa istniejącej instalacji fotowoltaicznej po 1 kwietnia 2022 roku dla prosumentów korzystających z systemu opustów nie powoduje automatycznego przejścia na net-billing, ale wymaga zgłoszenia do operatora sieci.
Podsumowanie najważniejszych informacji o net-billingu
Net billing to nowy system rozliczeń energii dla prosumentów, który wszedł w życie 1 kwietnia 2022 roku. Kluczową zmianą jest rozliczanie energii w wartości pieniężnej, a nie w kWh. Nadwyżki energii są sprzedawane do sieci po cenach rynkowych, a uzyskane środki trafiają na depozyt prosumencki, który służy do pokrycia kosztów zakupu energii czynnej z sieci. Środki z depozytu należy wykorzystać w ciągu 12 miesięcy, z ograniczeniem zwrotu niewykorzystanej nadpłaty do 20% (miesięcznie) lub 30% (godzinowo). System ten jest mniej korzystny niż poprzedni net-metering, ponieważ nie uwzględnia opłat dystrybucyjnych. Aby zwiększyć opłacalność net-billingu, kluczowa jest wysoka autokonsumpcja oraz rozważenie inwestycji w magazyny energii. Prosument, który posiadał instalację do 31 marca 2022 roku, może pozostać w systemie opustów przez 15 lat. Nowe przepisy zakładają rozliczanie energii według cen godzinowych od 1 lipca 2024 roku, a ustawa wprowadziła przelicznik 1,23 do wartości energii oddawanej do sieci.
Jeśli szukasz ciekawych, angażujących artykułów, które poruszają różnorodne kwestie i dostarczają wartościowych treści – z przyjemnością je dla Ciebie stworzę. Pisanie jest dla mnie misją, która pozwala przekazywać coś wartościowego, zmieniać perspektywy i wzbogacać codzienność moich czytelników.